Zaburzenia osobowości pozostają najbardziej dyskusyjną grupą zaburzeń w psychiatrii. Powodów wspomnianej "dyskusyjności" jest kilka, najważniejsze to, że:

• często diagnozami "zaburzenia osobowości" obdarzani są antypatyczni pacjenci;


• mimo istnienia pozornie jasnych kryteriów diagnostycznych istnieje duże prawdopodobieństwo postawienia błędnej diagnozy.

Każdy człowiek ma pewny zespół cech charakteru - to unikatowe połączenie cech nazywa się osobowością. Istnieją osoby, u których zespół cech osobowości układa się w taki sposób, że istnieje u nich znaczny problem z adaptacją do wymogów otoczenia. Dysfunkcje w zaburzeniach osobowości obejmują strefę poznawczą, emocji i zachowania.

W obowiązujących klasyfikacjach chorób wyróżnia się specyficzne zaburzenia osobowości, czyli często spotykane ugrupowania cech. Idąc dalej tym tropem, w ICD -10 wyróżnia się np. osobowość paranoiczną, schizoidalną, dyssocjalną, anankastyczną, chwiejną emocjonalnie (z osobowością z pogranicza jako podtyp), histrioniczną, lękową, zależną.

Co warto wiedzieć jeszcze o zaburzeniach osobowości? Zaburzenia osobowości zaczynają się w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania i utrzymują się przez długi czas. Jeden z anglojęzycznych podręczników tłumaczonych na język polski sugeruje, że zaburzenia osobowości klastra A (osobowość schizoidalna, paranoiczna) z upływem czasu przybiera na sile, klastra B (chwiejna emocjonalnie, histrioniczna, dyssocjalna) z upływem czasu ulegają "złagodzeniu", klastra C (anankastyczna, lękowa, zależna) utrzymują się na względnie stałym poziomie. Poza indywidualnym cierpieniem (i cierpieniem otoczenia) istotny jest wpływ na funkcjonowanie społeczne i zawodowe. Warto też przypomnieć o zdecydowanie większym ryzyku samobójstwa.

Leczenie zaburzeń osobowości polega z reguły na psychoterapii, uważa się za skuteczną terapię psychodynamiczną, coraz większego znaczenia nabiera terapia behawioralno-poznawcza. Farmakoterapia staje się potrzebna, jeżeli pojawią się inne problemy np. stany depresyjne. W innych sytuacjach może odgrywać funkcje pomocnicze, ale należy to traktować raczej jako działania doraźne.

Bardzo dużo pisze się o przyczynach, wymieniając głównie traumy doświadczane w dzieciństwie, dysfunkcjonalna rodzina, jednak w ostatnich latach coraz większe znaczenie przypisuje się czynnikom genetycznym.