Czy to ze wstydu, czy niewiedzy pytanie o wpływ leków psychotropowych na funkcje seksualne raczej pada rzadko w gabinecie psychiatry. Szkoda, że na temat seksu rozmawiamy wciąż tak niechętnie- byłoby mniej rozczarowań.

Skąd wynikają dysfunkcje seksualne przy stosowaniu leków psychotropowych?

Leki te działają niespecyficznie na OUN oraz specyficznie na neuroprzekaźniki w OUN i AUN. Ponadto wywierają bezpośredni wpływ na aktywność hormonów a pośredni na ich stężenie. Najważniejszą rolę w generowaniu zaburzeń seksualnych przypisuje się wpływowi na neuroprzekaźniki. I tak: dopamina oraz oksytocyna zwiększają popęd seksualny, noradrenalina zwiększa popęd, ale wpływa niekorzystnie na erekcję zaś serotonina zmniejsza i popęd i wytrysk, ale za to zwiększa reaktywność. GABA, norepinefryna oraz enkefaliny zmniejszają popęd.

Przyczyna czy skutek? Czyli, co było pierwsze-jajko czy kura?

Spośród zaburzeń psychicznych aż 1/3 dysfunkcji seksualnych spowodowana jest przez depresje. Schorzenie to wpływa na nasza seksualność na wiele różnych sposobów. Od zaniknięcia zainteresowań sprawami płci poprzez problemy dotyczące przebiegu stosunku(zaburzenia erekcji, przedwczesny albo opóźniony wytrysk, u kobiet-problemy z osiągnięciem orgazmu, dysparenuria) aż po wzmożenie zainteresowań seksem lub samouszkodzenia narządów płciowych(to są jednak rzadkie zjawiska)
Zaburzenia lękowe mogą być zarówno przyczyną, jak i skutkiem problemów w łóżku. Skrajną formą jest wystąpienie fobii-koitofobii(lęk przed stosunkiem)
Mania oraz zaburzenia osobowości wiążą się z nadmierną aktywnością seksualną, czasem kończąca się na konfliktach z prawem.

Psychozy schizofreniczne mogą przybierać również postać urojeń i omamów o treści seksualnej.Promiskuityzm,czyli pozbawione więzi uczuciowych kontakty seksualne z przypadkowymi, często zmienianymi partnerami możne być objawem patognomonicznym dla schizofrenii.

W anoreksji lęk przed zbliżeniem ma ambiwalentny charakter: anoreksja może być wynikiem wcześniejszego nadużycia seksualnego dokonanego na chorej osobie albo ED i wynikający z ich brak akceptacji własnego ciała i płciowości może być przyczyną koitofobii lub innych problemów z seksem.
Co ciekawe, zaburzenia orgazmu wykazują w zaburzeniach psychicznych zróżnicowanie zależne od płci. Depresja, alkoholizm i anoreksja bardziej odbijają się na kobietach, zaś zaburzenia lękowe i narkomania uderzają poniżej pasa częściej mężczyzn.

A teraz o drugiej stronie medalu-czyli o lekach. Niestety nie są w tej materii idealne. Trzeba jednak zważyć zyski i straty. Szansa na długofalowe normalne życie jest cenniejsza niż tymczasowe dysfunkcje seksualne.

Jak sobie jednak poradzić, kiedy chcemy pozostać aktywni seksualnie przez okres leczenia?

W przypadku sertraliny lub paroksetyny można na 1-2dni przed planowanym stosunkiem ograniczyć dawkę lub odstawić lek, zmienić lek, wprowadzić leki poprawiające aktywność seksualną takie jak: buspiron, neostygminę, Viagry, iniekcji z prostaglandyn w ciała jamiste prącia.
Poniżej zamieszam zestawienie leków ze względu na ich wpływ na funkcje seksualne.

Leki pozytywnie wpływające na funkcje seksualne:
-moklobemid
-buspiron
-mianseryn

Leki średnio zaburzające funkcje seksualne:
-pernazyna
-pimozyd
-sulpiryd
-amitryptylina
-nortryptylina
-lit
-klonazepam
-digoxin

Leki silnie zaburzające funkcje seksualne:
-imipramina
-klomipramina
-fluoksetyna
-sertralina
-paroksetyna
-inhibitory MAO
-fenelzyna
-tioridazina
-haloperidol
-chloropromazyna.