Psychiatria jest tą dziedziną medycyny, która co prawda istnieje od dawna, jednak dopiero od około 60 lat można mówić o niej w kategoriach pełnoprawnej dyscypliny nauk medycznych. W trakcie ostatnich lat obraz jej zmieniał się bardzo szybko wraz z doskonaleniem leków, odkrywaniem przyczyn rozmaitych zaburzeń, rozwojem ogólnoświatowych klasyfikacji chorób.

Najistotniejszym problemem jest to, że poglądy społeczeństwa nie zmieniały się tak szybko jak sama psychiatria. W rezultacie codzienna praca lekarza jest w dużym stopniu związana z koniecznością tłumaczenia tego, czym teraz jest leczenie psychiatryczne. Współczesna psychiatria nie jest bez wad i często spotyka się z uzasadnioną krytyką. Nie jest to jednak przedmiotem tego artykułu. Artykuł ten ma za zadanie podjęcie dyskusji z zakorzenionymi w umysłach ludzkich przekonaniami, często mającymi swoje źródła w nieodległej przeszłości.



I. U psychiatry leczą się tylko wariaci
Nie do końca wiadomo kto ma być tym "wariatem", prawdopodobnie określenie to dotyczy osób chorujących na zaburzenia psychotyczne, czasami pewnie też upośledzonych. Określenie "wariat" jest bardzo pejoratywne i niezwykle krzywdzące. Część tych osób kilkadziesiąt lat temu mogła zostać obdarzona tym przezwiskiem, a obecnie jest w stanie funkcjonować, często pracując, wychowując dzieci i nie prezentując objawów choroby widocznych dla otoczenia. Współczesna klasyfikacja chorób psychicznych obejmuje bardzo dużo zaburzeń, a schizofrenia, czy upośledzenia nie dominują w codziennej praktyce lekarza psychiatry. Depresja, zaburzenia lękowe, uzależnienia również stanowią przedmiot zainteresowań psychiatrii i są bardziej pospolitymi problemami.

II. Choroby psychiczne są wymysłem
W czasach gdy nie znano przyczyn zaburzeń psychicznych, występowanie objawów takich chorób uważano za wymysły i fanaberie. Wraz z rozwojem technik medycznych (np. obrazowanie, badania laboratoryjne) coraz więcej wiadomo o przyczynach chorób, w niektórych przypadkach udowodniono występowanie zmian anatomicznych w mózgu i/lub zaburzenia funkcjonowania poprzez rozregulowanie stężeń pewnych substancji (neuroprzekaźników). Jak wszystkie choroby, także choroby psychiczna powodują cierpienie, mogą być przyczyną inwalidztwa, a nawet śmierci.

III. Diagnozy psychiatryczne są wątpliwe
Problem błędnej diagnozy jest zmorą całej medycyny, psychiatrii pewnie w większym stopniu. Jednak wraz z rozwojem coraz bardziej jednoznacznych kryteriów diagnostycznych diagnozy stają się coraz bardziej miarodajne. Można potraktować jako pewnik, że za jakiś czas pacjent będzie dostawał potwierdzenie swojej diagnozy psychiatrycznej za pomocą badań laboratoryjnych. Ale jeszcze nie dzisiaj...

IV. Każdy pacjent zgłaszający się do psychiatry dostaje leki
Znaczna część pacjentów zgłaszających się do psychiatry dostaje leki, ale to nie jest przypadek. Przecież nic takiego nie zarzuca się np. kardiologom. Nikt przecież nie chodzi do psychiatry z powodu pełni zdrowia psychicznego. Warto też pamiętać, że część pacjentów wychodzi bez leków, a tylko ze skierowaniem na psychoterapię.

V. Leki psychiatryczne robią z pacjenta roślinę
Kiedyś to stwierdzenie miało swoje podstawy. W czasach odkrycia pierwszych neuroleptyków, czy leków antydepresyjnych lekarz nie miał zbyt dużego wyboru, a leki, mimo że przełomowe, miały całkiem dużo działań ubocznych. Dodatkowym aspektem był brak wiedzy jaka dawka jest konieczna do wyleczenia. Panował nawet pogląd, że dopiero pojawienie się działań ubocznych stanowi gwarant skutecznego leczenia. Wraz z rozwojem nowych leków oraz badaniami klinicznymi nad wcześniej stosowanymi, ilość działań ubocznych jest coraz mniejsza, a lekarz ma w obowiązku troszczyć się o dobre samopoczucie pacjenta w aspekcie przyjmowania leków. Nie jest może idealnie, ale mówienie o "roślinie" stanowi przeważnie nadużycie. Większość pacjentów stosujący leki psychiatryczne prowadzi aktywne życie.

VI. Leki psychiatryczne (psychotropy) uzależniają
Tylko niewielka część obecnie stosowanych leków ma potencjał uzależniający. Jeżeli nawet mają potencjał uzależniający to są stosowane w sposób minimalizujący ryzyko wystąpienia zależności. Nie można mylić pogorszenia samopoczucia po odstawieniu leków z uzależnieniem - niekiedy zaburzenie ma charakter przewlekły. Odstawienie leku w każdym przewlekłym zaburzeniu prowadzi do pogorszenia samopoczucia np. wystąpienia nadciśnienia, cukrzycy, niedoczynności tarczycy. Pojawiające się cechy zespołu abstynencyjnego przy odstawianiu niektórych leków stanowią tylko wyraz adaptacji do nowych warunków, nie stanowią również dowodu uzależnienia.

Powyższa lista ma charakter otwarty, jeżeli uważasz że czegoś brakuje to pisz na adres admin@mam-efke.pl.