Ten prawny termin jest ściśle powiązany z psychiatrią. Niestety praktyka wskazuje, że jest bardzo często stosowane jako straszak na osoby leczone psychiatrycznie. Samo ubezwłasnowolnienie ma natomiast służyć dobru osoby nim objętej.

Kto może zostać ubezwłasnowolniony?
Według przepisów polskiego prawa ubezwłasnowolniona może zostać osoba chora psychicznie, upośledzona umysłowo lub cierpiąca na inne zaburzenie psychiczne z szczególnym uwzględnieniem alkoholizmu i narkomanii. Przy czym nie dotyczy to obligatoryjnie wszystkich wymienionych osób, ale jest ograniczone do tych jednostek które mają trudności w kierowaniu swoimi postępowaniem i prowadzić swoich praw.

Ubezwłasnowolnienie całkowite i częściowe
Osoba ubezwłasnowolniona częściowo może podejmować pewne decyzje samodzielnie, inne - dopiero po uzyskaniu zgody opiekuna prawnego, czynności prawne są ograniczone. Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie może dokonywać jakichkolwiek czynności prawnych, w tym np. nie może zawrzeć związku małżeńskiego. Pomiędzy 13 a 18 rokiem życia dziecko może być ubezwłasnowolnione jedynie całkowicie, osoba pełnoletnia całkowicie lub częściowo.

Kto może wystąpić o ubezwłasnowolnienie?
Z takim wnioskiem mogą wystąpić: małżonek, rodzice, rodzeństwo, opiekun prawny i prokurator. Jeżeli dalszy krewny lub np. sąsiad dostrzega podstawy do ubezwłasnowolnienia może wystąpić z wnioskiem do prokuratora. Z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie całkowite można wystąpić od 13 roku życia osoby objętej postępowaniem. O ubezwłasnowolnienie częściowe można wystąpić od 17 roku życia.

Jak złożyć wniosek?
Wniosek składa się w Sądzie Rodzinnym w miejscowości zamieszkania osoby objętej postępowaniem. Do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający relacje, aktualną opinię lekarza psychiatry lub neurologa o stanie zdrowia. Osoba, która wystąpiła z takim wnioskiem w złej wierze, jest zagrożona grzywną.

Postępowanie trwa około 1 rok. Osoba objęta postępowaniem jest badana przez biegłych lekarzy, w rozprawie bierze udział 3 sędziów. Od wyroku można się odwołać, można wystąpić o zmianę ubezwłasnowolnienia z całkowitego na częściowe. Samo ubezwłasnowolnienie jest ustalane na okres nieograniczony czasowo. Ubezwłasnowolnienie całkowite daje opiekunowi możliwość i konieczność decydowania o leczeniu, w tym np. przyjęciu do szpitala psychiatrycznego.

Zaznaczam, że moja wiedza na temat procedury ubezwłasnowolnienia wymaga ode mnie dalszego pogłębienia. Będę wdzięczny za wskazanie niedociągnięć. Zapraszam do lektury artykułów do których prowadzą poniższe odnośniki.

Źródła:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ubezw%C5%82asnowolnienie
http://www.idn.org.pl/sonnszz/ubezwlasnowolnienie.htm
http://www.prawapacjenta.eu/?pId=877