Leczenie odwykowe powinno być dobrowolne, można nawet założyć, że leczenie przymusowe mija się z ideą leczenia odwykowego. Nie zmienia to faktu, że życie pisze takie scenariusze, w których dobrowolność leczenia odwykowego pozostaje pobożnym życzeniem.

Zagadnienie przymusowego leczenia odwykowego w Polsce jest omówione w Ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Do podjęcia leczenia odwykowego może zmusić Sąd, natomiast postępowanie w tej sprawie może zainicjować gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych lub Prokurator.
Gminna Komisja Rozpatrywania Problemów Alkoholowych może "zainteresować" się sprawą jeżeli:
Osoba, która w związku z nadużywaniem alkoholu powoduje rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchyla się od pracy albo systematycznie zakłóca spokój lub porządek publiczny.

Komisja nakazuje poddanie się badaniu przez biegłego i może wystąpić do Sądu z wnioskiem o objęcie osoby przymusowym leczeniem odwykowym. Jeżeli Sąd uzna za konieczne leczenie przymusowe, nakazuje stawienie się w zakładzie odwykowym. Jeżeli uzależniony tego nie zrobi, może zostać przymusowo przewieziony do wspomnianego zakładu odwykowego. Nakaz leczenia odwykowego jest ważny przez 2 lata od uprawomocnienia wyroku.

Podsumowanie dla rodzin lub bliskich osób uzależnionych mogących potwierdzić,że w związku z nadużywaniem alkoholu dochodzi do rozkładu życia rodzinnego, demoralizacji małoletnich, uchylania się od pracy albo systematycznego zakłócania spokoju lub porządku publicznego.

1. Wystąpić do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, uargumentować zgłoszenie.
2. Komisja kieruje osobę podejrzaną o uzależnienie i łamanie zasad współżycia społecznego na badanie przez biegłego.
3. Jeżeli uzna, że spełnione są podstawy do leczenia odwykowego bez zgody, Komisja występuje do Sądu Rodzinnego.
4. Sąd może orzec konieczność leczenia odwykowego, miejsce i czas rozpoczęcia leczenia.
5. Jeżeli uzależniony uchyla się od stawienia się w ośrodku leczenia uzależnień, Sąd może nakazać doprowadzenie przez Policję.
6. Nakaz leczenia odwykowego obowiązuje przez 2 lata lub do ustania przyczyny leczenia bez zgody.