Czasami używam na eFce nazewnictwa "fachowego". Aby nieco przybliżyć problem, chcę krótko napisać nt. systemu iluzji i zaprzeczania. Na początek kilka wyjaśnień. Poniższe mechanizmy uruchamiamy wszyscy w trudnych dla siebie sytuacjach - aby łatwiej było je "ogarnąć". Osoby chore niestety wykorzystują te mechanizmy przeciwko sobie i tak naprawdę pomagają im one trwać w swojej chorobie. Poniżej postaram się na przykładach przedstawić system iluzji i zaprzeczeń:
A. Osoby chorej na anoreksję
B. Osoby uzależnionej od alkoholu.

System iluzji i zaprzeczeń obejmuje kilka mechanizmów, są to:

Proste zaprzeczanie
To przekonywanie siebie i innych, że czegoś nie ma, nie wydarzyło się - choć fakty są niezaprzeczalne.
A. Anorektyczka na zarzut "jesteś chora na anoreksję" mówi: "nie, nie jestem chora", "nie odchudzam się, tylko zdrowo się odżywiam", "nie mam żadnych problemów";
B. Osoba uzależniona twierdzi: "nie jestem pijany", "nie piłem wczoraj", "to nieprawda!", "nie jestem alkoholikiem",
Należy pamiętać, że zarówno alkoholik jak i anorektyczka nie kłamią. Osoba chora naprawdę wierzy, że mówi prawdę. Na tym między innymi polega jej choroba.

Minimalizowanie
To przyznawanie się, że ma się problemy, ale jednocześnie pomniejszanie ich. Często można to dostrzec w zdrobnieniach (piję wódeczkę, piwko, drineczka, jestem motylkiem)
A."Tak odchudzam się, ale kontroluję to", "schudłam tylko parę kilo", "no fakt troszkę przesadziłam", "to nie jest taki wielki problem", "wszystkie dziewczyny się odchudzają",
B. Alkoholik powie - "mam mały problem z piciem, ale to nic takiego, dam sobie radę". Ukrywa prawdziwe rozmiary picia za żartami: "no może i jestem pijakiem, ale człowiek nie wielbłąd pić musi". Hołduje fałszywemu przekonaniu, że piwo to nie alkohol i nie bierze go pod uwagę "zeznając" w sprawie spożytego alkoholu.

Obwinianie
To przerzucanie odpowiedzialności za to co się robi na innych. To ucieczka od odpowiedzialności za własne zachowania.
A. "To przez szefa. W pracy jest taka atmosfera, nie potrafię się powstrzymać przed rzyganiem, wszyscy mnie denerwują i są przeciwko mnie - nie wytrzymuję tego"
B. "to przez ciebie piję, to twoja wina"

Racjonalizowanie
To szukanie usprawiedliwień na to co się stało:
A. "mięso mi szkodzi - nie będę go jeść", "wszystkie ciuchy są za ciasne, muszę do nich schudnąć", "w sklepie nie ma nic w moim rozmiarze"
B. "były imieniny Józka musiałem się napić", "jak nie wypiję z nim to pomyśli, że jestem alkoholikiem";

Odwracanie uwagi
To zmienianie tematu rozmowy, czepianie się drobiazgów - aby uciec przed poruszeniem prawdziwego problemu.
A. "u mnie nie za wesoło, wszyscy się mnie czepiają, pogadajmy o czymś przyjemniejszym", lub "nie zajmujmy się mną, Kaśka to ma dopiero problem"
B. żona mówi - "znowu piłeś", ojciec - "dzieci proszę zeszyty na stół i pokazać mi postępy w szkole". "Piłem, ale ubiłem świetny interes - kupujemy mieszkanie - takie jak chciałaś"

Intelektualizowanie
To wymyślanie mądrych, często popartych badaniami naukowymi, uzasadnień dla swoich zachowań. Powoływanie się na autorytety.
A. "Osoby otyłe szybciej umrą", "otyłość jest niezdrowa", "przynajmniej mam niski poziom cholesterolu".
B. "Piwo jest zdrowe na nerki", "wino czerwone jest dobre na serce", "wszyscy wielcy ludzie piją"

Koloryzowanie wspomnień
To spojrzenie na własny problem jakby się miało "różowe okulary" na nosie. Pamięta się "dobre chwile". Uzależniony przypomina sobie te zdarzenia, które pasują mu, aby dalej mógł pić, zupełnie nie pamiętając o wszystkich przykrych stratach, sytuacjach związanych z piciem: złym samopoczuciu, cierpieniu, kłótniach, długach, wstydzie, konfliktach. Stąd tak duża skłonność do żartowania na temat picia. Stąd wspominanie miłych imprez i innych dawnych śmiesznych przygód związanych z piciem.
Anorektyczka zaś wspomina ile razy ją ktoś pochwalił za to, że schudła. Wypiera z pamięci złe samopoczucie, pobyty w szpitalach, niski potas.
A. "Ten facet powiedział, że mam figurę modelki", "sprzedawca powiedział, że z taką figurą we wszystkim wyglądam fajnie", "Ania pytała mnie jaką dietę stosowałam, że tak fajnie wyglądam".
B. "Ale była fajna impreza - wprawdzie poleciało kilka szyb, ale to nie problem", "Wypiliśmy 3 skrzynki wódki - oni już pousypiali, a ja dalej mogłem pić"

Fantazjowanie
To budowanie sobie wyobrażeń na temat siebie i swoich zachowań.
A. "Wszyscy mnie lubią jak jestem szczupła", "jak jestem gruba to się ode mnie odsuwają". "Poznam kogoś fajnego tylko jak jestem szczupła". "Grubymi dziewczynami faceci się nie interesują".
B. "Jak wypiję to jestem fajny gość". "Po kielichu lepiej mi się załatwia interesy".

Marzeniowe planowanie
To snucie nierealnych planów na przyszłość i poprzestawanie na przeżywaniu przyjemności płynącej z tych marzeń. Wielkie plany rozgrywane są w wyobraźni, marzenia o wielkich dokonaniach wystarczą - po to by w czasie tych marzeń poczuć się dobrze, ale... nic nie dzieje się w realnym życiu w kierunku zmian. Kończy się na marzeniach: poznam kogoś, założę rodzinę, przestanę pić, przestanę wymiotować i odchudzać się, Jakoś to będzie.............. i na tych marzeniach się kończy. Nie idzie do lekarza, terapeuty, twierdzi, że da sobie radę sam ze swoimi problemami.
A. "dam sobie sama radę, wiem co robić"
B. "Jutro powiem sobie dość - i skończę z piciem"

Osoba chora na anoreksję czy uzależnienie - właśnie przez to, że jej własny umysł stosuje mnóstwo samooszustw, nie może samodzielnie poradzić sobie z chorobą - do tego potrzebny jest drugi człowiek: terapeuta, grupa wsparcia, forum. Tylko drugi człowiek, znający problem, jest w stanie pomóc. Leczenie polega miedzy innymi na rozbrajaniu mechanizmów obronnych u pacjenta.